آشنايي با فوايد زيتون

زيتون شامل تقريباً ۲۰ گونه درختان كوچك از خانواده زيتونيان بوده و در جهان كهن از حوزه درياي مديترانه، شمال آفريقا، جنوب شرقي آسيا، شمال تا جنوب چين، اسكاتلند و شرق استراليا پراكندگي گسترده‌اي داشته‌اند. آن‌ها هميشه سبز بوده و داراي برگ‌هايي كوچك و يك‌پارچه هستند كه روبروي هم قرار گرفته‌اند. ميوه اين گياه يك شفت است.

محصولات

زيتون در دستورهاي غذايي متفاوتي كاربرد دارد: در مخلوط‌هاي نوشيدني چاشني معروفي براي مارتيني است. در سوسيس‌ها ممكن است در مورد استفاده قرار بگيرد و …. استفاده از آن درپخت نان نيز بسيار رايج است.

روغن زيتون

روغن زيتون را از ميوه درخت زيتون استخراج مي‌كنند. روغن زيتون را با فشردن ميوه زيتون به دست مي‌آورند. روغن زيتون داراي مقدار زيادي چربي اشباع نشده است. روغن به وسيلهٔ خرد كردن كامل زيتون و جدا كردن روغن به وسيلهٔ روش‌هاي مكانيكي يا شيميايي توليد مي‌شود. اين روغن به وفور در آشپزي، لوازم آرايش، دارو و صابون در قديم به عنوان سوخت چراغ‌هاي روغني استفاده مي شود. روغن زيتون در سرتاسر جهان استفاده مي‌شود، مصرف عمدهٔ آن در كشورهاي حوزه مديترانه است.

انواع كيفيت روغن زيتون

روغن زيتون بكر : به روغن زيتوني گفته مي‌شود كه تنها توسط فرايندهاي فيزيكي استخراج شده و هيچ نوع فرايند شيميايي بر روي آن صورت نگرفته است.

روغن زيتون تصفيه شده : اين روغن با استفاده از فرايندهاي شيميايي تصفيه شده و مقدار اسيد چرب آزاد آن كاهش يافته است. اين روغن در مقايسه با روغن زيتون بكر از ارزش تجاري كمتري برخوردار است.

روغن تفاله زيتون : اين روغن با استفاده از استخراج حلالي روغن موجود درگوشت ميوه زيتون به وسيله هگزان به دست مي‌آيد.

زيتون پرورده

زيتون پرورده، گونه‌اي خوراك تهيه‌شده از زيتون و مواد ديگر است. زيتون پرورده ويژه شمال ايران است. از زيتون پرورده بيشتر به عنوان چاشني كنار غذاي اصلي استفاده مي‌كنند.

بسياري از ما از خواص ميوه زيتون غافليم و فقط به استفاده از روغن آن بسنده مي‌كنيم. در زير تعدادي از خواص بي‌شمار اين ميوه ذكر شده است كه مي‌توانند شما را متقاعد كند كه زيتون را در برنامه غذايي خودجاي دهيد.

خواص زيتون براي كاهش وزن

زيتون حاوي نوعي چربي است كه اين نوع چربي مي‌تواند جايگزين مناسبي براي انواع چربي‌ها باشد به نحوي پيوندهاي موجود در اين نوع چربي راحت‌تر شكسته مي‌شوند و مانند ديگر انواع چربي‌در بدن انباشته نمي‌شود و با مصرف زيتون مي‌توانيد به تدريج از وزن خود بكاهيد و از شر چربي شكمي خلاص شويد و مقاومت انسولين را كاهش دهيد.

كساني كه به طور منظم از روغن استفاده مي‌كنند بيشتر تمايل به كاهش وزن دارند و به همين دليل به ندرت مي‌بينيد كه اين‌گونه از افراد به اضافه وزن دچار باشند. مطالعات علمي نيز تاييد كرده است كه اين افراد از سطح بالاي سروتين در بدن خود برخوردارند. سروتين نوعي هورمون است كه در بدن انسان احساس سيري را تقويت مي‌كند بنابراين با مصرف زيتون مي‌توان. روزانه تا 200 كالري كمتر انرژي وارد بدن كرد كه اين موجب كاهش اشتها و احساس سيري مي‌شود.

خواص زيتون براي قلب

زماني كه راديكال‌هاي آزاد باعث اكسيد شدن كلسترول در بدن مي‌شوند، اتفاقات متعددي رخ مي‌دهد. رگ‌هاي خوني آسيب مي‌بينند و چربي در شريان‌هاي بدن انباشته مي‌شود. همه اين موارد شرايط سكته قلبي را فراهم مي‌كند. مواد مغذي و آنتي‌اكسيدان‌هاي موجود در زيتون سياه از اكسيداسيون كلسترول جلوگيري مي‌كنند و مي‌توانند مانع نارسايي قلبي و سكته‌هاي قلبي شوند. زيتون حاوي نوعي چربي سودمند براي كاهش خطر ابتلا به آتراسكلروز و افزايش چربي‌هاي سودمند و مفيد است.

آخرين تحقيقات نشان داده است كه چربي‌هاي مفيد موجود در زيتون و روغن زيتون مي‌توانند به كاهش فشار خون بالا كمك كنند كه اين به خاطر خصوصيات مخصوص اسيد اولئيك موجود در روغن زيتون است.

خواص زيتون براي تسكين درد

زيتون، يا به عبارت دقيق‌تر آنتي‌اكسيدان‌ها و مواد مغذي ضد التهاب موجود در زيتون، به عنوان يك ايبوپروفن طبيعي عمل مي‌كند. روغن آنها شامل oleocanthal است كه يك ماده با خواص ضد التهابي است كه بسيار شبيه به خواص داروهاي ضدالتهابي غيراستروئيدي عمل مي‌كند. خوب است اشاره كنيم كه حدود 50 گرم روغن زيتون مقدار زيادي oleocanthal  با خواص ضد التهابي موجود دارد كه شبيه به 10 دوز ايبوپروفن براي بزرگسالان عمل مي‌كند كه اين مي‌تواند اثباتي در مورد خواص درماني قوي زيتون باشد.

خواص زيتون براي پيشگيري از سرطان

همانطور كه قبلا ذكر شد، روغن زيتون داراي آنتي‌اكسيدان‌هاي قوي و خواص ضدالتهابي است و اين باعث مي‌شود آنها به يك محافظ طبيعي در برابر سرطان تبديل شوند زيرا التهاب كرونيكي و استرس اكسيداتيوي دلايل اصلي پيشرفت سرطان هستند. زيتون به دليل اينكه منبع غني از مواد مغذي آنتي‌اكسيداني و ضدالتهابي است مي‌تواند از تركيب خطرناك التهاب مزمن و استرس اكسيداتيو مزمن جلوگيري كند. زيتون سياه منبع شناخته شده ويتامين E است كه در خنثي كردن راديكال‌هاي آزاد در بافت چربي سريع عمل مي‌كند.

ويتامين E مي‌تواند فرايندهاي سلولي را بهبود بخشد و اين خاصيت ويتامين E به هنگام تركيب آن با چربي‌هاي سودمند در بالاترين سطح خود قرار مي‌گيرد. راديكال‌هاي آزاد با فرآيندهايي مانند توليد انرژي ميتوكندري تداخل پيدا مي‌كنند و اين امر مي‌تواند به اكسيداسيون، آسيب به ميتوكندري سلولي و توليد مقدار ناكافي انرژي مورد نياز بدن منجر شود. اگر سلول‌هاي DNA آسيب ببينند ما بايد انتظار سرطان را داشته باشيم. بسياري از كارشناسان تاييد كرده‌اند كه يك رژيم غذايي حاوي روغن زيتون و زيتون منجر به كاهش خطر وقوع سرطان روده بزرگ مي‌شود.

خواص زيتون براي آلرژي

خواص ضدالتهابي زيتون باعث مي‌شود كه حتي افراد مبتلا به آلرژي بتوانند از خواص زيتون بهره‌ ببرند. عصاره زيتون به عنوان يك آنتي هيستامين در سطح سلولي عمل مي‌كند. آنها مي‌توانند با مسدود كردن گيرنده‌هاي هيستامين كه منجر به كاهش واكنش‌هاي آلرژيك مي‌شوند به اين افراد كمك كنند. به همين دليل شما بايد زيتون را به عنوان غذا ضد آلرژي در برنامه غذايي خود جاي دهيد. زيتون همچنين مي‌تواند جريان خون را افزايش دهد و به كاهش اثرات بسياري از بيماري‌ها مانند آسم كمك كند.

خواص زيتون براي پوست و مو

زيتون سياه همچنين حاوي اسيدهاي چرب و آنتي اكسيدان‌هايي است كه باعث محافظت و مرطوب نگه داشتن و تغذيه سلول‌هاي پوست مي‌شود. ويتامين E  موجود در روغن زيتون پوست را از اشعه خطرناك UV محافظت مي‌كند و اين بدان معني است كه ما را از پيري زودرس و بروز سرطان‌ پوست محافظت مي‌كند. بهترين زمان مصرف روغن زيتون بعد از دوش گرفتن است، اما شما نبايد آن را به عنوان يك كرم ضد آفتاب استفاده كنيد، زيرا در نهايت با سوختگي مواجه مي‌شويد. اگر به دنبال تركيبي تقويت‌كننده براي موي خود هستيد، از مخلوط روغن زيتون با يك زرده تخم‌مرغ استفاده كنيد و آن را بر روي موي خود قرار دهيد و بعد از 5 دقيقه موي خود را بشوييد تا متوجه نخستين اثرات معجزه‌آساي آن شويد.

خواص زيتون براي چشم

فقط يك فنجان روغن زيتون مي‌تواند 10 درصد از مقدار مورد نياز روزانه توصيه شده از ويتامين A را براي شما فراهم كند. اين ويتامين براي داشتن چشم‌هاي سالم بسيار مهم است و بهبود ديد در شب را فراهم مي‌كند. اين ويتامين همچنين در برابر، لكه‌بيني چشم‌ها، آب مرواريد و زوال ديد و ديگر بيماري‌هاي چشمي مربوط به روند اجتناب‌ناپذير پيري به عنوان يك دارو عمل مي‌كند.

خواص زيتون براي افزايش سطح گلوتاتيون

بسياري از مطالعات ارتباط بين افزايش سطح گلوتاتيون در خون با مصرف زيتون را تاييد كرده‌اند. گلوتاتيون يكي از آنتي اكسيدان‌هاي باارزش در طبيعت است. سطوح پايين‌تر از گلوتاتيون در خون مي‌تواند منجر به فشار خون بالا، درصد بالايي از چربي در بدن و سلامت كلي ضعيف‌تر شود. از سوي ديگر، سطوح بالاتر اين آنتي اكسيدان با سلامت بهتر و پيشگيري از سرطان رابطه مستقيم دارد.

خواص زيتون براي تامين آهن بدن

هر نوع زيتون، به ويژه زيتون سياه، سرشار از آهن است. توانايي سلول‌هاي قرمز خون در حمل اكسيژن در سراسر بدن در راه مناسب وابسته به حضور آهن در خون است. اگر شما از كمبود آهن رنج مي‌بريد، بافت‌هاي شما به اندازه كافي اكسيژن دريافت نمي‌كنند و شما به زودي شروع به احساس ضعف و سرما مي‌كنيد. آهن براي فرآيند توليد انرژي در بدن ما ضروري است. علاوه بر اين، عملكرد مناسب بسياري از آنزيم‌ها و سيستم ايمني بدن بستگي به مقدار كافي آهن موجود در بدن ما دارد.

خواص برگ زيتون

برگ زيتون براي مقابله با چاقي مفيد است

يك پژوهش جديد نشان داده است كه يك فنجان قهوه به همراه عصاره برگ زيتون مي‌تواند براي مقابله با چاقي مفيد باشد. در اين پژوهش محققان به موش‌هاي آزمايشگاهي رژيم غذايي حاوي كربوهيدرات و چربي زياد به مدت هشت هفته دادند تا اين كه موش‌ها به سندرم متابوليك دچار شدند. سپس به اين موش‌ها قهوه غني شده با عصاره برگ زيتون به مدت هشت هفته ديگر خورانده شد. پژوهشگران متوجه شدند كه بعد از مصرف اين نوشيدني، علائمي از بهبودي در قلب و عروق، كبد و بهبود علائم متابوليكي در موش‌ها مشاهده شد اما در موش‌هايي كه قهوه معمولي مصرف كرده بودند، اين علائم بهبود ديده نشد. ليندسي براون، محقق دانشگاه كويينز ماري جنوبي، در اين پژوهش گفت: عصاره برگ زيتون به دليل خواص ضد التهابي كه دارد، وزن را كاهش مي‌دهد. به گزارش روزنامه ساندي مورنينگ هرالد، نقش التهاب به عنوان عاملي كه موجب ذخيره چربي مي‌شود مجوز مطالعات در زمينه چاقي در سراسر دنيا است.

عصاره برگ زيتون و كنترل فشار خون

تحقيقات نشان مي‌دهد از آن جايي كه برگ زيتون، عوامل زمينه‌اي فشار خون مثل چاقي، كلسترول خون و قند خون را كنترل مي‌كند، مي‌تواند باعث كاهش فشار خون نيز شود. مردم منطقه مديترانه كمتر از ساير مناطق دنيا به بيماري‌هاي قلبي- عروقي مبتلا مي‌باشند. يكي از دلايل آن‌ را مصرف فرآورده‌هاي مختلف زيتون مي‌دانند. قسمت‌هاي مورد استفاده زيتون، روغن، ميوه و برگ آن است. از بين اين قسمت‌ها، برگ زيتون داراي خواص مفيد بيشتري است؛ زيرا در هنگام تهيه، مواد مۆثره آن كمتر آسيب مي‌بيند. از طرفي از نظر اقتصادي مقرون به صرفه‌تر است. گرچه بر حسب عادات غذايي، فرد مي‌تواند از ميوه و روغن زيتون نيز به صورت موازي استفاده كند.

نحوه استفاده از برگ زيتون

برگ زيتون را مي‌توانيد به دو صورت استفاده كنيد :

1- روزي دو بار همانند چاي آن را دم كرده و ميل كنيد.

2- روزي يك بار به ميزان يك قاشق غذاخوري از آن را به سالاد اضافه كنيد.

در نظر داشته باشيد كه طعم برگ زيتون كمي تلخ است. براي برطرف كردن طعم تلخ آن مي‌توانيد از يك شيرين‌كننده يا طعم‌دهنده مناسب مانند نعناع استفاده نماييد. ضمناً يكي از فرآورده‌هاي اين محصول كپسول زيتونكس مي‌باشد كه از عصاره برگ درخت زيتون تهيه شده است. اين محصول باعث گشادي عروق، ممانعت از تجمع پلاكت‌ها و دفع ادرار مي‌شود. در نتيجه براي كاهش فشار خون و حفظ سلامت قلب و عروق مي‌تواند قابل توصيه باشد. همچنين عرق برگ زيتون هم محصولي ديگر از برگ زيتون مي‌باشد كه مي‌تواند روزي دو فنجان صبح و عصر ميل شود.

برگ زيتون ضد سرطان است

گروهي از محققان دانشگاه كوردوبا واقع در جنوب اسپانيا ثابت كردند كه برگ درخت زيتون اثر ضد سرطاني دارد و در درمان سرطان خون موثر است. محققان اسپانيايي امروز گفتند كه تازگي اصلي اين مطالعه در شناسايي و اندازه گيري تركيبات طبيعي موسوم به «فنول» ها در برگ‌هاي زيتون مي‌باشد. در اين مطالعه از «مگس سركه» استفاده و مشاهده كردند كه عصاره برگ زيتون در اين مگس، حشره را نسبت به صدمات فرسودگي سلولي محافظت مي‌كند.  مطالعات همچنين ثابت كردند كه عصاره برگ زيتون خواص ضد سرطاني و كشنده سلول‌هاي توموري دارد و آن را براي درمان سرطان خون در چندين نفر استفاده كردند. اين در حالي است كه كارخانجات تا به حال برگ زيتون را دور مي‌انداختند و يا آن را براي توليد انرژي استفاده مي‌كردند.

برگ زيتون ؛ ضد ميكروب و قارچ

برگ زيتون خاصيت ضد ميكروب و قارچ دارد. آزمايش‌ها بر روي حيوانات نشان مي‌دهد از خواص برگ زيتون، آنتي اكسيدان، ضد ميكروب و قارچ ويروس تبخال است.

برگ زيتون قند خون را نيز كاهش مي‌دهد

براي اين كار، بر روي 8 گرم خرد شده‌ي برگ، يك استكان آب ريخته و مدت 5 تا 10 دقيقه مي‌جوشانيم و سپس صاف كرده و پس از سرد شدن ميل مي‌كنيم، اين مقدار را مي‌توان 3 يا 4 بار در روز تكرار كرد.